Hoe duurzaamheid de economie verandert en opportuniteiten creëert voor beleggers
Als gevolg van klimaatverandering en het streven naar het creëren van een meer rechtvaardige en inclusieve samenleving, verandert de wereldeconomie. Als beleggers het afgelopen jaar iets hebben geleerd, dan is het wel dat dit proces onvoorspelbaar is.
In de tien jaar vóór 2022 is het thema duurzaam beleggen steeds belangrijker geworden, als gevolg van een groeiende vraag van beleggers en toezeggingen van overheden en bedrijven om problemen als klimaatverandering en sociale ongelijkheid aan te pakken. De volatiliteit op de markten van vorig jaar heeft echter gezorgd voor een reality check, waarbij de stijgende kosten van levensonderhoud en zorgen over de energievoorziening, verder verergerd door de oorlog in Oekraïne, de aandacht weer heeft teruggebracht naar directe economische kwesties.
Hoewel 2022 misschien een einde heeft gemaakt aan de wittebroodsweken voor duurzaam beleggen, had dit geen gevolgen voor de reeds in gang gezette herstructurering van de economie. Integendeel, de transitie naar een duurzamere economie zou wel eens versneld kunnen worden door factoren als de energieschok van vorig jaar, die de noodzaak onderstreepte om op zoek te gaan naar andere leveranciers van aardgas, terwijl de vraag naar duurzame energie verder toenam. Dit heeft er ook toe geleid dat sommige landen voor hun energiesystemen doelen hebben gesteld voor een netto-nul uitstoot. Inzicht in dit proces zal de komende jaren van essentieel belang zijn voor een effectief vermogensbeheer van beleggers.
Gezamenlijke inspanning voor duurzame transitie
Nu de klimaatverandering wereldwijd blijvende gevolgen blijkt te hebben voor economieën, ondernemingen en samenlevingen, is de overgang naar een emissiearme economie belangrijker dan ooit. Om dit proces te versnellen, zijn er over de gehele economie veranderingen nodig - met name in sectoren met een hoge uitstoot, zoals de landbouw, de bouw, de zware industrie en de transportsector - wat vraagt om een gezamenlijke inspanning, inclusief ondersteunend overheidsbeleid en snellere technologische vooruitgang.
De transformatie van de economie is geen vaag doel, maar vindt nu al plaats. We bevinden ons midden in een van de grootste seculiere macro-economische verschuivingen uit de geschiedenis, aangedreven door een groeiende mondiale consensus over de noodzaak om klimaatverandering en sociale ongelijkheid aan te pakken, die in kaart is gebracht in baanbrekende documenten zoals de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.1
Voor het hervormen van de economie zijn investeringen nodig in bedrijven en hun waardeketens in alle sectoren, en niet alleen in sectoren met duidelijke banden met duurzaamheidsthema’s zoals hernieuwbare energie. De complexiteit en omvang van deze systemische verandering vragen immers om holistische, schaalbare oplossingen. Zo is het uitstootvrij maken van de transportsector, bouw en industrie afhankelijk van een complex ecosysteem van emissiearme technologieën, waaronder energieopslag en koolstofafvang, in combinatie met de beschikbaarheid van schone energie.
Om dit alles te realiseren, moet op grote schaal kapitaal worden aangetrokken en zijn enorme investeringen noodzakelijk. Goldman Sachs Global Investment Research schat dat het uitstootvrij maken van 75% van de wereldeconomie momenteel 3,1 biljoen dollar op jaarbasis zou kosten.2 Aan de belangrijkste gerelateerde doelen hangt ook een prijskaartje, terwijl de huidige investeringen slechts voorzien in een fractie van wat elk jaar nodig is. Het tekort aan financiering om de biodiversiteit te beschermen bedraagt bijvoorbeeld 700 miljard dollar per jaar, volgens een belangrijke VN-overeenkomst die in december 2022 werd onderteken.3
Reality check voor duurzaam beleggen
De aandacht voor duurzaam beleggen is de afgelopen twintig jaar steeds groter geworden, mede door de inzet van overheden, bedrijven en vermogensbeheerders om de transitie te ondersteunen. Deze groei is te zien in het toenemende volume aan activa dat wordt beheerd door ondertekenaars van de Principles for Responsible Investment (PRI), een initiatief uit de financiële sector dat bedrijven helpt criteria op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur (ESG) te integreren in hun investerings- en eigendomsbeslissingen. Ongeveer 4.000 ondertekenaars van de PRI hadden eind 2021 meer dan $120 biljoen aan vermogen in beheer, tegen slechts $10 biljoen in 2007.4 Ook Goldman Sachs Asset Management heeft de PRI ondertekend.
Na jaren waarin de marktomstandigheden gunstig waren voor duurzaam beleggen, kwam 2022 als een enorme schok. De marktvolatiliteit en de stijgende energieprijzen als gevolg van de zorgen over het aanbod en de veiligheid, verergerd door het conflict in Oekraïne, gaven bedrijven zoals traditionele energieproducenten een impuls die veel op duurzaamheid gerichte beleggers doorgaans uit hun portefeuilles hadden weggelaten. Dit had een remmende invloed op ESG-strategieën, zoals blijkt uit de tegenvallende resultaten van de vijf belangrijkste ESG-aandelenindices van MSCI in vergelijking met de markt in het algemeen.5 MSCI schreef de ondermaatse prestaties van zijn ESG-indices voornamelijk toe aan de sterke rendementen in de energiesector, een rally in ondergewaardeerde aandelen te midden van de inflatiedruk van vorig jaar, en de agressieve aanscherping van het monetaire beleid door de centrale banken.6
Hoewel 2022 een moeilijk jaar was voor duurzame beleggingsstrategieën, is het belang van ESG-factoren voor de prestaties van beursgenoteerde bedrijven op de lange termijn niet door de onrust op de markt ondermijnd. In een rapport dat afgelopen december werd gepubliceerd, toonde Goldman Sachs Global Investment Research aan dat aandelen die hoger scoorden op milieu- en sociale criteria beter presteerden dan lager scorende aandelen in de eerste elf maanden van 2022. Hiermee wordt een trend voortgezet die al meer dan tien jaar geleden is ingezet: uit een onderzoek uit begin 2012 was al gebleken dat ondernemingen die het slechtst scoren op het gebied van milieu en sociale criteria consequent minder presteren dan beter scorende groepen.7
ESG-schok kan opportuniteiten vergroten
Naar onze mening kunnen de strategische gevolgen van 2022 de transformatie van de wereldeconomie verder versnellen, waardoor meer beleggingsmogelijkheden ontstaan. De argumenten voor duurzaam beleggen blijven sterk, in de eerste plaats gesteund door een niet-aflatende vraag van beleggers. De toestroom van kapitaal naar duurzame beleggingsfondsen toont dit duidelijk aan: hoewel deze vorig jaar beduidend minder was dan tijdens de pandemie, bleef deze ondanks de onrust op de markt positief. Niet-ESG-fondsen zagen daarentegen in 2022 een uitstroom van kapitaal.8
Bron: Goldman Sachs Global Investment Research. Per december 2022.
Ook de wereldwijde vastberadenheid om wezenlijke duurzaamheidsdoelen te realiseren blijft groot. Bedrijven blijven zich inzetten om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, in lijn met het algemene doel om tegen 2050 een netto-nul uitstoot te realiseren. Regeringen over de hele wereld leggen zich steeds meer vast op een netto-nul agenda. Ten aanzien van het kritieke onderwerp van de middelen die nodig zijn om de pogingen tot mitigatie en aanpassing te financieren, zijn de wereldleiders tijdens de klimaattop COP27 van november 2022 in Egypte overeengekomen een schade- en verliesfonds in het leven te roepen ter ondersteuning van de landen die het meest kwetsbaar zijn voor klimaatverandering.9
De problemen in 2022, met name ten aanzien van energieveiligheid in de grootste Europese landen, hebben eveneens bijgedragen aan het gevoel van urgentie om wereldwijde duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren, wat de energietransitie kan versnellen door pogingen te bevorderen om duurzame alternatieven voor fossiele brandstoffen te ontwikkelen en aan te wenden. Ondanks enkele tegenslagen op de korte termijn als gevolg van de energieschok, zoals een grotere afhankelijkheid van steenkool in 202210 , zijn wij van mening dat de onrust van vorig jaar het streven heeft versterkt om op de langere termijn over te stappen naar hernieuwbare energiebronnen en verdergaande elektrificatie.
Toepassen van de juiste stimulansen
Voor een succesvolle overgang zijn op korte termijn investeringen noodzakelijk. Zo streven de bijna 190 landen die in december het baanbrekende Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework van de VN hebben ondertekend ernaar om ten minste 200 miljard dollar per jaar aan financiering beschikbaar te stellen voor biodiversificatie, afkomstig uit zowel publieke en private middelen.11 Om op deze schaal privékapitaal aan te trekken, moeten overheden zorgen voor de juiste stimulansen, met name in sectoren die verantwoordelijk zijn voor een hoge uitstoot die moeilijk te beperken is, zoals de industrie, de transportsector, de energiesector, de chemische industrie en de bouw.
Recent bewijs laat zien dat beleidsmakers de boodschap hebben begrepen. In 2022 heeft de VS de IRA ingevoerd, een wet gericht op het reduceren van de inflatie die klimaatgebonden maatregelen bevat om de overgang naar een schone energie-economie te versnellen. De wet ontketent ruim 390 miljard dollar aan federale steun voor klimaat- en energie-initiatieven over een periode van tien jaar, waarvan ongeveer 270 miljard dollar in de vorm van extra belastingvoordelen – een uitgavenniveau dat het concurrentievermogen van de VS op het gebied van schone energie zou kunnen vergroten. Volgens Goldman Sachs Global Investment Research zou dit het meest transformatief kunnen zijn voor batterijopslag, waterstof, koolstofafvang en energie-efficiëntie.12
Bron: Amerikaans Ministerie van Financiën, Congressional Budget Office, Goldman Sachs Global Investment Research. Per 3 januari 2023. De in dit document gepresenteerde economische en marktprognoses zijn uitsluitend ter informatie en gelden per de datum van deze presentatie. Er is geen garantie dat de prognoses daadwerkelijk worden gerealiseerd.
De gevolgen van de Inflation Reduction Act zullen ook buiten de VS merkbaar zijn, onder andere in de Europese Unie, die al lange tijd een voortrekkersrol speelt in het bevorderen van de ontwikkeling van duurzame oplossingen door middel van ingrijpende initiatieven, zoals de Europese Green Deal, waarin de strategie van de EU is vastgelegd om tegen 2050 de broeikasgasemissie te verminderen tot nul. In februari 2023, een paar maanden na de ondertekening van de Amerikaanse IRA, onthulden EU-beleidsmakers een Green Deal Industrial Plan om het concurrentievermogen van de Europese netto-nul-industrie te vergroten en de transitie naar klimaatneutraliteit te versnellen. Het plan voorziet in investeringen in strategische netto-nul-sectoren, mede in de vorm van belastingvoordelen.13
Ook andere landen zijn bezig te investeren en stimulansen in het leven te roepen op weg naar een toekomst van schone energie. Zo heeft China hevig geïnvesteerd in toeleveringsketens voor schone energie en domineert het land volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) momenteel de productie van en handel in de meeste schone energietechnologieën.14 De Indiase regering heeft op haar beurt onlangs een reeks initiatieven gelanceerd om de ontwikkeling van hernieuwbare energietechnologieën te stimuleren, als onderdeel van haar Production-Linked Incentive Scheme.15
Op zoek naar transformatie-ondersteunende beleggingsmogelijkheden
Wij denken dat bedrijven die met succes transformeren zich in de beste positie bevinden om in de nieuwe duurzame economie succesvol te zijn. Hiermee gokken beleggers niet op impact, dit is domweg de kant die de economie opgaat. Investeringen die de transitie helpen versnellen, kunnen daarom een aantrekkelijk financieel rendement opleveren. De uitdaging voor beleggers is om te midden van alle initiatieven de beste opportuniteiten te herkennen.
Aanbieders van groene alternatieven vormen een essentiële schakel bij de ontwikkeling van oplossingen die de transformatie versnellen. De mate van innovatie die nodig is, is door het IEA benadrukt in een rapport over het realiseren van netto-nul in 2050. Hoewel het grootste deel van de wereldwijde reductie van broeikasgasemissies die tot 2030 nodig is, kan worden bereikt met technologieën die momenteel al beschikbaar zijn, zal tegen 2050 bijna de helft van de reductie worden gerealiseerd door technologieën die zich momenteel nog in de ontwikkelings- of prototypefase bevinden.16
Bedrijven die groene alternatieven bieden, kunnen het echter niet alleen. Ons dagelijks leven is afhankelijk van een enorm aantal producten die worden geproduceerd door traditionele industrieën; de beste beleggingsmogelijkheden zullen zich dan ook waarschijnlijk voordoen in deze sectoren - die zich voor de grootste uitdagingen gesteld zien. Als bedrijven zoals producenten van energie en bouwmaterialen de transitie goed ter hand nemen, kunnen zij voortrekkers worden in de duurzame economie, marktaandeel winnen en hun bedrijfsmodellen en kostenstructuren verbeteren. De leiders in deze sectoren zullen geïntegreerde producten creëren waarbij rekening wordt gehouden met ESG-factoren. Om deze te vinden zullen duurzame beleggers hun reikwijdte moeten verbreden.
Veel ESG-beleggingsstrategieën geven de voorkeur aan zogenaamde 'pure play' duurzame bedrijfsmodellen. Het is immers relatief eenvoudig om een broeikasgasarme portefeuille samen te stellen door te beleggen in bedrijven die al een lage uitstoot hebben, ook al zijn ze misschien van marginaal belang voor de energietransitie. Deze tendens om minder aandelen aan te houden in sectoren die verantwoordelijk zijn voor een hoge uitstoot creëert opportuniteiten voor beleggingsstrategieën die zich richten op de transformatie van zware industrieën en sectoren met een hoge uitstoot van broeikasgassen, waarin het potentieel voor daadwerkelijke impact veel groter is.
Bron: Morningstar, Refinitiv Eikon, Goldman Sachs Asset Management. Per 3 januari 2023.
Wat we in feite zien, is dat een groeiend aantal van dergelijke transitie- en 'verbeteraars'-fondsen voortrekkers in de industrie die verantwoordelijk zijn voor een grote uitstoot kapitaal en financiële prikkels bieden om hun decarbonisatie-inspanningen op te voeren.17 Aangezien de samenleving en de wereldeconomie ook in een duurzame toekomst nog steeds afhankelijk zullen zijn van deze industrieën, is het voor een algemene duurzame transformatie noodzakelijk dat kapitaalmarkten en wereldwijde beleggers niet alleen beleggen in 'pure play' groene verbeteraars, maar ook in voortrekkers in industrieën met een hoge uitstoot.
De langetermijnverandering op het gebied van duurzaamheid leidt tot een snel veranderende wereldeconomie. Dit creëert zowel nieuwe risico's als nieuwe opportuniteiten voor beleggers, en het integreren van een toekomstgerichte, transformatieve overwegingen in beleggingsbeslissingen en financiële producten zal van cruciaal belang zijn voor toekomstige beleggingsrendementen en verstandig risicobeheer. Een dergelijke aanpak heeft de potentie om goede rendementen te genereren en een positieve bijdrage te leveren aan de transformatie van de economie. Door beleggers en de bedrijven waarin ze beleggen te begeleiden bij het realiseren van hun duurzaamheidsdoelstellingen, kan deze aanpak tevens een grotere impact hebben op de samenleving.
De SDG's vormen een 15-jarig actieplan om het milieu te beschermen, armoede te beëindigen en ongelijkheid te verminderen.
2“Carbonomics: The Economics of Net Zero,” Goldman Sachs Global Investment Research. Per 22 november 2022.
3“COP15: Nations Adopt Four Goals, 23 Targets for 2030 in Landmark UN Biodiversity Agreement,” Convention on Biological Diversity. Per 19 december 2022.
4“About the PRI,” PRI Website. Per 27 februari 2023.
5“The Performance of ESG Indexes: Year in Review,” MSCI. Per 31 januari 2023. De bredere markt wordt in deze vergelijking weergegeven door de wereldwijde flagship-index van de MSCI, de MSCI ACWI. MSCI licht in het rapport toe dat zijn ESG-indices van oudsher lagere relatieve allocaties kenden aan de energiesector en hogere aan de IT-sector. Waar in de tien jaar vóór 2022 deze allocaties nog bijdroegen aan het overrendement van de ESG-indices, was dat het afgelopen jaar niet langer het geval.
6Groeibeleggingsstrategieën concentreren zich op toekomstige bedrijfsinkomsten en de mogelijkheid om beter te presteren dan de markt over een bepaalde periode, terwijl waardestrategieën op zoek zijn naar bedrijven die momenteel onder hun fundamentele waarde handelen. Groeibeleggingen zijn vaak nauw verbonden aan ESG en prestaties op het gebied van duurzaamheid
7“The PM’s Guide to the ESG Revolution IV: The Way Forward,” GS Sustain. Per 15 december 2022.
8“Global Sustainable Fund Flows: 4Q 2022 in Review,” Morningstar. Per 26 januari 2023.
9”COP27 ends with announcement of historic loss and damage fund,” persbericht VN-Milieuprogramma. Per 22 november 2022.
10“The world’s coal consumption is set to reach a new high in 2022 as the energy crisis shakes markets,” Internationaal Energieagentschap. Per 31 december 2022.
Persbericht Nations Adopt Four Goals, 23 Targets for 2030 In Landmark UN Biodiversity Agreement,” Verenigde Naties. Per 31 december 2022.
12“10 Predictions for Sustainable Investing in 2023,” GS Sustain. Per 3 januari 2023.
13“The Green Deal Industrial Plan: Putting Europe’s Net-Zero Industry in the Lead,” persbericht Europese Commissie. Per 1 februari 2023.
14“Energy Technology Perspectives 2023,” IEA. Per 12 januari 2023.
15“Government incentivizes local development and manufacturing of renewable energy technologies,” persbericht van het Indiase Ministerie van Nieuwe en Hernieuwbare Energie. 30 maart 2022.
16“Net Zero by 2050, a Roadmap for the Global Energy Sector,” IEA. Vanaf mei 2021.
17“10 Predictions for Sustainable Investing in 2023,” GS Sustain. Per 3 januari 2023.
